10 điều mà dân hút xì gà nên biết và ghi nhớ (phần 1)

Từ hạt giống đến khi xuống đất, từ lá filler đến binder đến wrapper, từ cách phối trộn cho đến kĩ thuật cuốn lá, … có 10 điều mà các smoker chuyên nghiệp nên biết rất rõ về chúng trước khi bạn quyết định cắt một điếu thuốc, châm lửa và thưởng thức điếu xì gà mà bạn thích.

Trong thế giới thưởng thức những điếu xì gà cao cấp có thể đôi khi chúng ta bị sa lầy vào một thế giới vô tận của sự lựa chọn những điếu xì gà, những tư vấn và những ý kiến cá nhân khác nhau. Nó có thể là một sở thích phức tạp và khó hiểu đối với chính những người đã hút thuốc lâu năm. Để điều hướng cho suy nghĩ và quyết định lựa chọn, chúng tôi đã tập hợp thông tin nhằm mục đích đưa ra cái nhìn sâu sắc và quan điểm dành cho mọi đối tượng yêu thích xì gà, từ những người mới biết đến xì gà, người mới hút, người hút lâu năm hay những tay chơi xì gà chuyên nghiệp.

10 điều chia sẻ dưới đây không có nghĩa là việc răn dạy hiểu biết về xì gà mà nó là những kiến thức cơ bản nhất nhằm giải quyết một số vấn đề thích hợp nhất và nêu bật một số khía cạnh của ngành sản xuất xì gà cao cấp (chủ yếu dựa trên nền tảng của nền sản xuất xì gà của Cuba). Cigar Aficionado, bài của tác giả: Gregory Mottola

1. Xì gà là một sản phẩm hoàn toàn tự nhiên và được làm thủ công

Những từ khóa phổ biến được đề cập đến như “Tự nhiên” hay “Thủ công” được sử dụng rất nhiều một cách lạm dụng trong nhiều các sản phẩm trên thế giới hiện nay, nhưng đối với điếu xì gà cao cấp và đắt tiền thì chúng hoàn toàn được phô trương những thông tin này một cách tự tin. Chúng được làm từ một thứ, và chỉ có duy nhất một thứ đó là lá thuốc lá. Hoàn toàn thuần túy và không có bất cứ sự pha trộn nào. Không có bất cứ một lá thuốc nào được xử lí hóa học hay biến đổi nhân tạo để thay đổi hương vị. Tất cả mọi thứ từ hương vị đến màu sắc của những điếu xì gà đều đạt được thông qua các phương pháp tự nhiên – và đó là một phần vẻ đẹp vốn có của xì gà.

Trên thực tế, chỉ có một vài sản phẩm có thể tiêu thụ được là hoàn toàn tự nhiên, cụ thể ở đây có xì gà. Các hương vị cảm nhận được, dù ngọt hay cay đều xảy ra hoàn toàn tự nhiên. Các màu nâu khác nhau của lá thuốc cũng đạt được thông qua một quá trình hữu cơ tự nhiên, không có sự can thiệp của hóa chất gây lão hóa hay loại thuốc nhuộm màu nào, cũng không có chất bảo quản, không có chất làm ngọt nào dù là tự nhiên hay hóa học. Các phụ gia hay hóa chất là những phạm vi thuộc về những sản phẩm thuốc lá hay những sản phẩm xì gà cuốn máy công nghiệp, thứ mà được sản xuất hàng tỷ điếu một cách hàng loạt.

Về mặt thủ công, việc cuốn được một điếu xì gà hoàn hảo là một kỹ năng thủ công đòi hỏi rất nhiều năm kinh nghiệm rèn luyện mới có thể nắm vững và đạt được. Trộn lá thuốc cũng hết sức nghệ thuật và nó cũng có những công thức như một môn khoa học. Người nghệ nhân làm công việc pha trộn lá thuốc (Blender) thường phải biến đổi do lá thuốc lá là sản phẩm từ nông nghiệp, nó phụ thuộc vào sự biến đổi của thời tiết, cho nên các blender phải làm việc hết sức tinh ý, thông thạo và kỹ năng cao để có thể xử lí được sự biến đổi đó.

Tương tự rượu vang, một số loại rượu sẽ ngon hơn những loại khác nếu như mùa vụ nho khác nhau về thời tiết. Nhưng với xì gà thì các blender sẽ cố gắng đưa ra một hương vị chung nhất để đảm bảo cho các sản phẩm của họ là đồng đều qua sự biến đổi của thời tiết các năm khác nhau. Tất nhiên, chúng không hoàn toàn đúng 100%, đó cũng là lí do đôi khi chúng ta thấy những điếu thuốc hút có khác nhau ở những năm khác nhau. Nó cũng giống như bất kỳ sản phẩm thủ công nào khác, cho nên không thể có hai điếu xì gà hoàn toàn giống nhau 100%. Những điếu xì gà tốt nhất là sự kết hợp hoàn hảo của hai yếu tố là một nhà sản xuất chuyên nghiệp và một mảnh đất có điều kiện tự nhiên tốt nhất.

Kết luận: Mỗi một điếu xì gà là một sản phẩm thủ công, vì thế mỗi điếu xì gà khi bạn thưởng thức là khác nhau, kể cả chúng có chung 1 hộp. Thời điểm bạn thưởng thức xì gà cũng là khác nhau nên hương vị cũng sẽ khác nhau, có thể là ngày trời nồm hay ngày trời nắng gắt, hương vị điếu xì gà lúc đó cũng khác nhau.

2. Có tới 200 đôi bàn tay cùng chạm vào một điếu xì gà mà bạn đang hút

Người ta nói rằng, có tới hơn 200 đôi bàn tay đã chạm vào điếu xì gà mà bạn đang sở hữu, có một số cho rằng thậm chí còn cao hơn. Và chắc chắn rằng, mỗi khi bạn châm lửa cho một điếu xì gà nào đó thì bạn hãy nhớ rằng đã có rất nhiều, rất nhiều người với những kỹ năng khác nhau đã góp phần vào việc tạo ra điếu xì gà thủ công mà bạn đang hút.

Nó bắt đầu từ việc lựa chọn những hạt giống và canh tác trong những khu nhà kính. Cây thuốc lá xì gà bắt đầu từ những hạt giống nhỏ, chúng được trồng trong các khay và trong nhà kính. Khi cây con được vài inch thì chúng bắt đầu được mang ra trồng vào các ruộng thích hợp để chúng có thể nảy nở. Khi cây đã trưởng thành đầy đủ theo yêu cầu lựa chọn lá thuốc, chúng được thu hoạch và treo trong các nhà lán để khô và chuyển sang màu nâu. Đó là quá trình hàng chục đôi tay đã tiếp xúc với chúng cho tới khi chúng rời khỏi các trang trại.

Các lá thuốc sau đó được lựa chọn, đưa đến các cơ sở, sắp xếp chồng lên nhau để chuẩn bị cho quá trình lên men. Sau khi quá trình lên men hoàn thành, các cọc lá được tách ra và đặt lên các kệ khác nhau để đưa chúng trở lại trạng thái khô và tách rời. Tiếp theo, chúng lại được lọc, rồi bó lại với nhau cho quá trình lão hóa. Sau quá trình lão hóa vài năm (tùy loại thuốc yêu cầu) chúng đã đủ già, chúng được đóng gói lại. Và bây giờ, chúng mới được đặt vào trong một phòng có độ ẩm tiêu chuẩn bằng phương pháp phun sương mù đặc biệt và được phân loại theo màu sắc. Và quá trình này lại là sự tiếp xúc của nhiều đôi tay khác nhau.

Đối với các lá bao ngoài nó tiếp tục trải qua một quá trình nữa là làm dập hoặc cán mỏng. Quá trình này nhằm loại bỏ hoàn toàn các tĩnh mạnh lớn, hoặc tháo gỡ hoàn toàn các gân lá lớn. Và các bước này hoàn toàn thực hiện bằng tay. Đôi khi chúng cũng được sử dụng một số loại máy tước gân lá. Đối với lá filler (lá lõi), người công nhân sẽ loại bỏ gân lá chính bằng tay, còn lại để nguyên. Như vậy, quá trình này lại là sự tiếp xúc của rất nhiều đôi bàn tay.

Đừng quên quá trình cuốn thuốc. Quá trình này chỉ có một số công nhân nhất định của nhà máy được chỉ định làm việc. Họ sẽ sắp xếp các loại lá thuốc thích hợp cho từng người cuốn. Tiếp theo các Torcedor sẽ lấy lá thuốc thích hợp để mang về bàn cuốn của họ, họ sẽ bắt đầu thực hiện cuốn chúng theo những công thức đã được chỉ định của các blender, họ sẽ cắt, cuốn và ép những điếu xì gà để định hình. Sự pha trộn này được thiết lập bằng một tỉ lệ cực kỳ chính xác bởi đôi bàn tay khéo léo và đầy kinh nghiệm của các nghệ nhân đã đạt được một kinh nghiệm cuốn và hút thuốc đặc biệt – một công thức xác định rằng có nhiều đôi bàn tay nữa tác động vào điếu xì gà của bạn.

Các điếu xì gà sau khi được cuốn sẽ được lựa chọn và sắp xếp theo màu nhất quán với nhau, sau đó chúng được đưa vào phòng để tiếp tục quá trình lão hóa theo yêu cầu. Cuối cùng, chúng được lựa chọn thêm một lần nữa và đi vào quá trình đóng tem và đóng hộp rồi gửi đi.

Trên đây là những bước cơ bản trong quá trình sản xuất thành công một điếu xì gà, trên thực tế, có rất nhiều các bước kiểm tra, rà soát chất lượng từng công đoạn một, nhất là bắt đầu từ lúc lựa chọn lá, tất cả đều thông qua những đôi bàn tay hết sức dày dạn kinh nghiệm. Nhưng điều quan trọng hơn cho thất, một điếu xì gà cuốn thủ công là một nỗ lực lớn của con người về chuyên môn ở mọi cấp.

Kết luận: Hãy trân trọng điếu xì gà bạn đang cầm trên tay, cắt nó bằng dụng cụ dao cắt xì gà chuyên dụng, châm lửa nó bằng khò xì gà chuyên dụng, và thưởng thức nó như một tác phẩm nghệ thuật được làm nên bởi những người thợ lành nghề mà họ mất thời gian và công sức để làm nên nó.

3. Những chiếc lá xì gà phải trải qua quá trình lên men

Quá trình lên men thường xảy ra đối với các nhà sản xuất rượu và rượu mạnh, được định nghĩa như là một quá trình chuyển đổi đường trong chất hữu cơ sang rượu, thường là với việc sử dụng men. Trong ngành công nghiệp thuốc lá, nó là một quá trình lên men vi sinh – loại vi khuẩn phân hủy chất hữu cơ thông qua việc sử dụng nước, áp suất và oxy. Không có rượu được sản sinh ra trong quá trình lên men thuốc lá, nhưng quá trình này giải phóng nhiệt vì nó làm thay đổi thành phần hóa học và đặc tính vật lý của lá qua độ ẩm và quá trình oxy hóa.

Lá thuốc trải qua quá trình lên men vì một lý do đơn giản: làm cho vị thuốc lá trở nên ngon hơn. Quá trình này ảnh hưởng đến hương vị và mùi thuốc lá, làm giảm bớt chua và giảm bớt cay, đắng trong khi mang lại nhiều hương vị cỏ cây, mùi các loại hạt, hay ngũ cốc và ngọt ngào hơn.

Quá trình lên men khá đơn giản. Một khi thuốc lá đã được sắp xếp vào trong cùng một phòng, lá được bố trí trong cọc lớn được gọi là pilónes. Thứ duy nhất được thêm vào là nước. Trọng lượng của cọc tạo ra áp suất trong khi sự phân hủy enzym và vi khuẩn tạo ra nhiệt. Các cọc được kiểm tra hàng ngày và nhiệt độ được theo dõi. Khi nhiệt độ bên trong của những pilones này đạt đến một điểm nhất định, đống thuốc lá được lấy ra, được xoay bằng tay và được lắp ráp cẩn thận.

Theo đúng ý tưởng, thuốc lá được xếp chồng lên nhau theo thứ tự của kích thước và dạng lá. Các lá có kích thước khác nhau và loại thuốc lá khác nhau được lên men ở các mức khác nhau. Vì vậy, các chồng thuốc phải có mức độ tương đồng về kích thước và loại lá là lớn nhất. Và ý tưởng là làm thay đổi hương vị tự nhiên của lá thuốc từ cay đắng sang một trạng thái có hương vị và ngọt ngào hơn. Thuốc lá sau khi lên men thường có dư vị chát và có mùi khai của amoniac. Đó không phải là một quá trình có thể bỏ qua, không thể vội vã, và đó là điều cực kỳ cần thiết trong công đoạn sản xuất xì gà cao cấp.

Kết luận: Quá trình ủ xì gà sau khi cuốn cũng làm  việc lên men điếu xì gà tiếp tục. Do vậy hãy tận hưởng sự lên men của điếu xì gà sau khi bạn mua nó bằng cách cho nó vào trong một hộp giữ ẩm xì gà chuyên dụng, giữ đổ ẩm đúng như trước đó nó được lên men, bạn sẽ bất ngờ khi lấy nó ra hút sau này

4. Lão hóa là quá trình quan trọng

Lão hóa là một quá trình cực kỳ quan trọng ngay cả trước và sau khi điếu xì gà đã được hoàn thành. Không chỉ quá trình làm lão hóa những chiếc lá trước khi đưa vào cuốn, chính những điếu xì gà ngay sau khi được cuốn, chúng lại được chuyển ngay vào một phòng riêng để thực hiện quá trình lão hóa tiếp theo. Nơi đây được đảm bảo tiếp cận với điều kiện nhiệt độ và độ ẩm cực kỳ chuẩn xác và theo tiêu chuẩn. Chúng cũng được theo dõi thường xuyên và kiểm soát tối đa.

Lá thuốc lá được lão hóa sau khi lên men, trong quá trình lão hóa, các lá thuốc được đóng gọi lại thành các kiện (Bales) chặt chẽ. Ở đây, chúng sẽ trải qua quá trình phân hủy carotenoid rất chậm, ổn định, giúp mang lại các đặc tính quan trọng cho lá thuốc mong muốn. Quá trình lão hóa lá này cũng làm cho lá thuốc trở nên chín hơn và bóng bẩy hơn. Giúp loại bỏ hàm lượng thuốc lá tự nhiên hoặc các nốt diệp lục. Nếu bạn đã từng hút xì gà mà có vị của cỏ tươi hoặc đậu xanh tươi, thì khi ấy chắc chắn rằng lá thuốc đó chưa được lão hóa đầy đủ. Nếu khói thuốc lá có nhiều hương vị của quả hạnh, nho khô và cam, thì nó đã được lão hóa đầy đủ.

Nhưng còn một sựa lão hóa nữa, đó là sự lão hóa do chính những người tiêu dùng xì gà thực hiện. Khi những điếu xì gà được đóng hộp chuyển đến các shop, một khách hàng có thể mong muốn làm lão hóa thêm những điếu xì gà một thời gian dài nữa. Tương tự như sự lão hóa rượu, quá trình lão hóa này giúp tiêu tan toàn bộ những nhóm axit còn lại trong những điếu xì gà và làm cho những điếu xì gà trở nên đẹp hơn, mượt mà hơn và bóng bẩy hơn.

Sự lão hóa hoàn hảo là khi điếu xì gà bạn mang theo đạt được đến đỉnh điểm tuyệt vời của hương vị. Vào thời điểm đỉnh điểm này, hương vị không chỉ ở mức cân bằng và hòa quyện với nhau, mà những phẩm chất không mong muốn như vị cay, đắng, chát, hay sự thô ráp xù xì của lá thuốc cũng tiêu tan. Một điếu thuốc thật sự ngon thậm chí sự lão hóa của nó có thể kéo dài hàng chục năm khi mà điều kiện nhiệt độ và độ ẩm vẫn giữa được ổn định.

Nhưng có một vài lưu ý đó là: đừng làm lão hóa quá mức điếu xì gà. Quá trình lão hóa kéo dài quá mức có thể dẫn đến điếu xì gà bị mất hương vị và sức mạnh, làm cho điếu xì gà bị đồng vị và cuối cùng là trở nên vô vị. Thêm nữa là nếu quá trình làm lão hóa không chuẩn xác có thể dẫn đến làm điếu xì gà bị cay, đắng và hỏng.

5. Cấu trúc của một điếu xì gà

Một điếu xì gà được tạo thành từ ba phần chính: lá ngoài (wrapper), lá gắn kết (binder) và lá lõi ruột (filler). Ba phần của một hệ thống thuốc hút và một thể thống nhất các loại lá thuốc tự nhiên đó được gọi là điếu xì gà.

Wrapper hay lá ngoài là lá làm nhiệm vụ bao bọc toàn bộ xong quanh bên ngoài của điếu xì gà. Đây cũng là phần lá có giá trị đắt nhất, vì những lá ngoài này cần phải giữ được sự nguyên vẹn của mình cũng như hương vị. Nếu như chiếc lá quá gân guốc (nhiều gân lá dày) và xù xì hoặc có bất cứ một nhược điểm nào thì nó không còn được xếp vào là lá wrapper nữa.

Lá binder là lá có nhiệm vụ kết dính (cũng được xem như một lá ngoài), hay giữ chắc và tạo ta ngoại hình cơ bản của điếu thuốc. Lá binder này thường là cùng loại với chính lá wrapper nhưng chỉ là không đòi hỏi sự mịn màng, bởi chúng ta không nhìn thấy chúng. Lá binder trong điếu xì gà là lớp lá ngay bên dưới lá wrapper, nó có tác dụng giữ chặt, tạo ra kết cấu cơ bản nhất của điếu thuốc, làm cho điếu thuốc đầy đặn, đó là lí do nó mang tên binder. Quá trình đốt cháy của lá binder cũng rất quan trọng, bởi lá binder mà cháy tốt sẽ giúp cho hệ thống lá lõi filler cháy tốt hơn, đặc biệt trong trường hợp lớp filler chứa nhiều loại lá phức tạp khó cháy.

Lớp lá filler, đây chính là nơi mà các nhà sản xuất thuốc (các blender) có thể tự do sáng tạo với nhiều loại lá thuốc khác nhau. Họ có thể sử dụng các loại lá lấy từ các quốc gia khác nhau, các khu vực khác nhau hay các vị trí khác nhau trên cùng một cây thuốc,… miễn sao tạo ra được những hương vị, sức mạnh mà họ mong muốn. Giống như là wrapper và lá binder, lá filler cũng là những lá thuốc có tuổi thọ rất cao, được thiết kế cho việc đốt cháy chậm, nhưng chúng mang lại cảm giác về hương vị thơm và ngon hơn.

Phần chân điếu thuốc – nơi châm lửa – chính là nơi bạn có thể nhìn rõ phần lõi của điếu thuốc. Đầu thuốc là nơi kết thúc của điếu thuốc, chúng thường được hoàn thành bởi một đầu nắp, giúp cho việc giữ chặt lá wrapper không bị bong ra. Những phần kết thúc của một điếu thuốc bao giờ cũng đòi hỏi kỹ năng rất cao của các nghệ nhân cuốn.

Một kết cấu tốt là chìa khóa và chưa bao giờ là có giới hạn. Một điếu xì gà làm không đúng sẽ không thể hút ra khói và khó cháy. Nó ảnh hưởng mạnh đến hương vị và quá trình thưởng thức, dù cho nguyên liệu thô được xử lí tốt như thế nào.

Còn tiếp.